Pnomatik Taşıma Nedir
Granül, toz, ve/veya karışım halde bulunan katı ürünlerin basınçlı hava veya farklı itici gazlar yardımı ile taşınması, stoklanması, dozlanması işlerine pnömatik taşıma veya pnömatik transport olarak adlandırılmaktadır
Toz ve granül maddelerin bir yerden başka yere aktarılmasında geleneksel olarak helezonlar, konveyörler vb mekanik taşıma sistemleri kullanılmaktadır. Gelişen endüstri ile birlikte; ve üretim kapasitelerinin artması, imalat yapılan tesislerde mesafelerin uzaması , iş güvenliği ve üretim kalite kıstaslarının yükselmesi nedeni ile pek çok uygulamada mekanik taşıma sistemleri yetersiz kalmaktadır.
Pnomatik taşıma sistemleri ile uzun mesafelere tamamen dış ortama kapalı şekilde transfer yapılabilmektedir. Pratik ve kolay şekilde fabrika yerleşimine uygun olarak borulama yapılabilmesi çok büyük bir kolaylık getirmektedir.
Mekanik taşıma (helezon , konveyör vb) taşıma avantajları
- Kısa mesafeler için uygulaması kolaydır
- İlk yatırım maliyeti ucuzdur
- Basittir
Mekanik taşıma (helezon , konveyör vb) taşıma dezavantajları
- Uzun mesafelere ürün taşıma çok zordur
- Sürekli bakım gerektirir
- Uzun mesafe fabrika yerleşimine göre imalatı ve montajı pahalıdır, işletilmesi maliyetli ve zordur
- Arıza yapma riski yüksektir
- Ürün sıkışma, kırılma , zarar görme ihtimali vardır
- Taşıma hattında ürün kalması nedeni ile katılaşma, bozulma veya iş güvenliği ve kalite problemleri oluşturabilir
- Gıda tesislerinde ürün dış ortama açık olması nedeni ile bozulma ve kalite problemleri oluşturur
Pnömatik Taşıma Sistemlerinin Avantajları
- Granüller uzun mesaflere transfer edilebilir, fazla yer kaplamaz
- Dış ortama kapalı olması nedeni ile ürünlerde kayıp olmaz, hijyen ve kalite riski yoktur
- Dış ortama kapalı olduğu için iş güvenliği standartlarını sağlar,etrafa toz bulaşmaz ,
- Hareketli parçaların azlığı nedeniyle bakım maliyetleri azdır, işletmesi kolaydır
- Aynı hattan birden fazla ürün transfer edilebilir
- Tek sistem ile birden çoklu silo ve üretim hattı beslenebilir
- Otomasyon ile birlikte ciddi bir iş gücü ve enerji tasarrufu sağlamaktadır.
Pnömatik Taşıma Sistemlerinin Dezvantajları
- Prosesin uygun seçiminin yapılması ve montajı uzmanlık gerektirir
- Seçilecek transfer yöntemin ve kullanılacak ekipmanların üretim hattına uygun teriz işi dogru seçimi ve montajı gerekir. Yapılacak bir hatanın düzeltilmesi çok zor ve maliyetlidir
- Ürün patlama risklerinin iyi analiz edilmesi gerekir.
- Ürünün etrafa yayılmasını önlemek için iyi bir filtrasyon ve otomasyon gerektirir
Pnomatik Taşıma yöntemleri Nelerdir
Pnomatik taşıma sistemlerini genel itibari Yogun Faz ( Dense Phase ) ve Seyrak Faz ( Dilute Phase ) şeklinde ikiye ayırmak mümkündür.
Seyrek Faz Taşıma
0-1 barg arasında vakum ile yada basınçlı itigaz ( hava , azot ) ile yapılan taşımadır. Seyrek Faz Pnomatik Taşımalarda (Dilute Phase Penumatic Conveying ) çok genel olarak bir kg hava için 3 kg ürün taşınabilir. Taşıma hızları da üründe ürüne farklılık göstermek ile birlikte 20- 30 m/sn civarındadır
Yoğun Faz Pnomatik Taşıma
( Dense Phase Pneumatikl Conveying)1 bar ve üstü itici gaz ( hava , azot) kullanılarak yapılan taşımadır. Çok genel olarak 1 ( bir ) kg hava ile 10- 40 kg ürün taşınabilmektedir. Taşıma hızları ise 3- 15 m/ sn civarındadır
Pnomatik taşımalarda kullanılacak hız; ürünün faz ayrışması, ürünün niteliklerinin korunması ve çalışma basıncı için çok önemli bir para parametredir.
Yan taraftaki tabloda aynı miktar ürünün aynı koşullarda taşınması durumunda basınç değerlerini gösteren bir tablo verilmiştir.
Hangi Ürün İçin Hangi Pnomatik Taşıma (Pneumatic Conveying) Daha Uygundur
A- Yoğun Faz Transfer (Dense Phase) Kullanımı; aşağıdaki durumlar için daha uygundur
– Kırılgan ürünler
– Aşındırıcı ürünler
– Ayrılma riski var
– Isınma riski var
– Bileşenlerin ayrılma riski
-Düşük gaz tüketimi
– Farklı boyutlarda ürünleri kullanma ihtimali var ise
B- Seyreltik Faz (Dilute Phase) kullanımı aşağıdaki durumlar için daha uygundur.
– Vakum ile taşıma ihtiyacı/ gerekliği olması
– Kırılgan özellik taşımayan ürünler
– Aşındırıcı olmayan ürünler
-Ayrılma riski olmayan ürünler
Ham madde Tedarik Yöntemleri ve Çözümleri
Hammadeler Silobus ile dökme olarak yada Bigbag ve torbalar ile temin edilebilir. Her durumda hammaddelerin ana stok tanklarına yada üretim reçetelendirmek için ara üretim stokta tanklarına alınması gerekebilir. Gelen ürünleri toz taşıma tekniklerine uygun olarak transfer edilmeleri , yabancı maddelerden arındırmak için gerekli elek ve metal tutucuların kullanılarak hammadde güvenliğinin sağlanması gerekir